Skocz do zawartości

Jak wpisac pojazd do rejestru zabytków - PODSTAWY PRAWNE ???


blakop

Rekomendowane odpowiedzi

Czy ktoś z forumowiczów orientuje się, jak wyglądają PRAKTYCZNE kwestie oraz zna podstawy prawne w kwestii wpisania pojazdu do wojewódzkiej ewidencji ruchomych zabytków techniki? Jak wiadomo jest to niezbędne dla zarejestrowania swojego pojazdu jako zabytkowego.

 

Zacząłem zgłębiać temat i wcale nie jest to takie oczywiste jak się okazuje.

 

Zacznę od podstawowych pytań:

1. Gdzie znajdę wzór karty ewidencyjnej... no właśnie - już tu zaczyna się rozbieżność, bo nie wiem czy to ma być:

- karta ewidencyjna zabytku ruchomego, czy

- karta ewidencyjna ruchomego zabytku techniki??

Zaznaczam, że pytam o akt prawny określający ten wzór, a nie internet...

 

2. Czy kartę mogę wypełnić sam, czy musi to zrobić rzeczoznawca?

 

3. Czy przedstawienie opinii rzeczoznawcy samochodowego dla uzyskania takiego wpisu jest konieczne?

 

Najbardziej cenne będą dla mnie odpowiedzi praktyczne z rejonu działania poznańskiego konserwatora, ale za wszelkie wskazówki z góry dziękuję. Najważniejsze jednak - proszę mnie nie odsyłać do porad z takiego czy innego forum, tylko do takich miejsc, gdzie będę mógł poznać podstawy prawne regulujące te kwestie.

A poniżej od razu przedstawiam skąd moje wątpliwości co do powyższych pytań.

 

ad.1)

Wszyscy mówią "karta ewidencyjna" lub jeszcze częściej tzw."biała karta". Ale nikt nie mówi w szczegółach, a tych kart jest kilka. Podano mi namiary na rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U.Nr 113, poz.661 z 2011 r.). Ale tam jest tylko wzór karty ewidencyjnej zabytku ruchomego - odbiega ona znacznie od kart dotyczących samochodów, których wzory można znaleźć w necie, a które właśnie nawet tytułowane są inaczej - nie ma też tam możliwości dołączenia tzw. wkładki. Z tego co zaobserwowałem jest to bardziej dokument do np. opisania przenośnego ołtarza itd... No to w takim razie gdzie znajdę wzór karty ewidencyjnej RUCHOMEGO ZABYTKU TECHNIKI??? A może on już nie obowiązuje?

 

ad.2)

Nie wchodziłem na strony wszystkich siedemnastu konserwatorów, ale na większości jest ta sama śpiewka - kartę wypełnia rzeczoznawca. Z praktyki wiem, że nie zawsze. Ale też czytam na forach, że w ostatnich czasach wielu konserwatorów po prostu zmieniło zdanie. Co to znaczy?? Czy nie istnieje żadna podstawa prawna która jasno to reguluje?? Informacja o tym, że karta MUSI być wypełniona przez rzeczoznawcę jest na wielu stronach WUOZ, ale nie wszędzie - Lublin już np. pisze wprost, że karta może być wypełniona przez właściciela pojazdu, o ile posiada on wystarczającą wiedzę i możliwości techniczne (cokolwiek to oznacza)...

 

ad.3)

Tu sprawa podobnie jak wyżej - wielu konserwatorów oprócz białych kart chce i tak opinii rzeczoznawcy, w wielu miejscach jest mowa, że kiedyś nie chcieli, ale już są po wewnętrznych uzgodnieniach itd... O co tu chodzi? Czy jest to niezbędne, czy uznaniowe, czy to może w ogóle wymysł? Jakie przepisy to regulują. Wracając do Lublina - tam oczywiście na stronach WUOZ w ogóle nie podają informacji, że opinia jest potrzebna. Pikanterii tutaj dodaje fakt, że wielu rzeczoznawców nie chce robić samych opinii, tylko w komplecie z białą kartą (czyli od 200 do 400 zł drożej)

 

Niestety - informacje na stronach nawet ważnych instytucji, biuletyny itd. są zwyczajnie olewane przez ich twórców i nie są aktualizowane od lat, a akurat w tej materii wiele zmian nastąpiło chyba około roku 2011, gdy w miejsce Krajowego Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków powołano Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Zaznaczam, że pytam o akt prawny określający ten wzór, a nie internet...

Na stronie konserwatora znalazłem taki zapis :

Karta powinna być sporządzona wg wzoru i instrukcji Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie prowadzącego krajową ewidencję zabytków.

Skoro wzór ma być wg. w/w ,to obawiam się że nie będzie go w żadnym akcie prawnym.

ta sama śpiewka - kartę wypełnia rzeczoznawca. Z praktyki wiem, że nie zawsze. Ale też czytam na forach,

Nawet tu ktoś pisał że wypełniał sam. Z instrukcji nie wynika że ma to zrobić rzeczoznawca

26 Kartę opracował - podać czytelnie imię i nazwisko autora (autorów) tekstu. i ilustracji oraz datę zebrania materiałów w terenie (lub też okres opracowywania karty). W rubryce tej nie podajemy dat wykonanych wcześniej ilustracji. Daty te wpisujemy wówczas bezpośrednio pod zdjęciem lub rysunkiem.

Pytałeś u źródła?

http://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Badania_i_dokumentacja/zabytki_techniki/index.php?sphrase_id=13765

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Niestety - informacje na stronach nawet ważnych instytucji, biuletyny itd. są zwyczajnie olewane przez ich twórców i nie są aktualizowane od lat, a akurat w tej materii wiele zmian nastąpiło chyba około roku 2011, gdy w miejsce Krajowego Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków powołano Narodowy Instytut Dziedzictwa.

A byłeś na tej stronie?

Ja znalazłem coś takiego,ale przyznam nie zagłębiałem się w szczegóły

http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Ewidencja_zabytkow/

 

A na tej stronie znalazłem coś takiego

" Kartę sporządza się w trzech egzemplarzach według wzoru Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków"

Teraz to NID

http://www.ekspert-mot.pl/rejestracja-pojazdu-zabytkowego.html

 

[ Dodano: 30-11-2014, 10:41 ]

tylko do takich miejsc, gdzie będę mógł poznać podstawy prawne regulujące te kwestie.

Może tutaj

http://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Prawo/Polskie_akty_prawne/

 

[ Dodano: 30-11-2014, 11:27 ]

No to w takim razie gdzie znajdę wzór karty ewidencyjnej RUCHOMEGO ZABYTKU TECHNIKI

Wygląda na to że tutaj

http://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Badania_i_dokumentacja/zabytki_techniki/index.php?sphrase_id=13765

Wzór NID 2011 r

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

A na tej stronie znalazłem coś takiego

" Kartę sporządza się w trzech egzemplarzach według wzoru Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków"

Teraz to NID

 

Ale też na tej stronie kawałek niżej:

Na początku należy zlecić uprawnionemu rzeczoznawcy samochodowemu wykonanie opinii oraz tzw. "białych kart"

 

jedno nie wyklucza drugiego 8)

 

Z tym wypełnianiem to nawet mniejsza z tym. Ja sam lata temu tez znajomemu to robiłem. Bardziej o tą opinię chodzi. Dobrze pamiętam, że kiedyś jej nie było. A teraz wynika z tego, że obowiązkowa. Tylko na jakiej podstawie??

 

Skoro wzór ma być wg. w/w ,to obawiam się że nie będzie go w żadnym akcie prawnym.

 

Dokładnie. Już do tego dotarłem. Otóż powstały w 2011 NID (Narodowy Instyt Dziedzictwa), pomimo, iż wzory kart zostały określone w rozporządzeniu już przeze mnie cytowanym na wstępie, stwierdził, że to rozporządzenie jest niewystarczające i dołożył kilka dodatkowych własnych wzorów. Średnio mi się to podoba od strony prawnej przyznam, żeby jakiś instytut powołany jedynie do wspierania i jako organ doradczy konkretnego ministra zaczął tworzyć własne przepisy i "naginać rzeczywistość".

No ale wiadomo - nikt się nie będzie o to kłócił, bo co to w sumie za różnica, czy karta ma 20 rubryk, czy 27 itd... Choć jakby się uprzeć, to regulowanie materii przez taki instytut już uregulowanej rozporządzeniem - hmmm - wynik mógłby być ciekawy, tylko komu się chce aż do NSA to ciągnąć? (bo na niższym poziomie rozstrzygnięcia bym się nie spodziewał).

 

Natomiast kwestia tej opinii niestety nadal czeka na rozstrzygnięcie. Na stronach wielu konserwatorów jest to napisane wprost, że jest OBLIGATORYJNA. I tu z kolei NID'u chyba nie ma co pytać, bo powiedzą (jak znam życie), że to leży w gestii konkretnego województwa. Ale napiszę. Do wojewódzkiego już napisałem i czekam na odpowiedź.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dokładnie. Już do tego dotarłem. Otóż powstały w 2011 NID (Narodowy Instyt Dziedzictwa), pomimo, iż wzory kart zostały określone w rozporządzeniu już przeze mnie cytowanym na wstępie, stwierdził, że to rozporządzenie jest niewystarczające i dołożył kilka dodatkowych własnych wzorów. Średnio mi się to podoba od strony prawnej

Mnie też,ale pewnie mogą

http://www.nid.pl/pl/O_NID/Statut/StatutNID2014.pdf

 

[ Dodano: 30-11-2014, 12:14 ]

Z tym wypełnianiem to nawet mniejsza z tym. Ja sam lata temu tez znajomemu to robiłem. Bardziej o tą opinię chodzi. Dobrze pamiętam, że kiedyś jej nie było. A teraz wynika z tego, że obowiązkowa. Tylko na jakiej podstawie??

http://www.nid.pl/upload/iblock/db5/db58bf944f8c4ce02f49a2f4e5cba6a1.pdf

§ 8. Rzeczoznawca jest obowiàzany do:

1) wydawania ocen i opinii na wniosek organów,

o których mowa w art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 23

lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad za-

bytkami;

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Mnie też,ale pewnie mogą

 

Kłócił bym się z tym - cytowany statut nie nadaje im takich uprawnień w mojej ocenie :)

 

Co do reszty - no należy Ci się spore piwo - dzięki (nie dotarłem wcześniej do tego). Myślę, że właśnie o to mi chodziło!! 8)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Co do reszty - no należy Ci się spore piwo - dzięki (nie dotarłem wcześniej do tego). Myślę, że właśnie o to mi chodziło!! 8)

Cieszę się ,ze choć trochę pomogłem :)

Dzięki za piwo wirtualne,a z normalnym to pewnie będzie jeszcze nie jedna okazja :):piwo

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Właśnie już na forach dotarłem do takich głosów, że tej opinii można wymagac tylko, jak to sam konserwator np. wnosi o wpis do rejestru, a nie klient, ale podstawy nikt podać nie umiał. Teraz mam to na dłoni.

Co oczywiście nie znaczy, że będzie łatwo u konserwatora hehe - ale już mam jakiś oręż do walki.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 weeks later...
Czy ktoś z forumowiczów orientuje się, jak wyglądają PRAKTYCZNE kwestie oraz zna podstawy prawne w kwestii wpisania pojazdu do wojewódzkiej ewidencji ruchomych zabytków techniki? Jak wiadomo jest to niezbędne dla zarejestrowania swojego pojazdu jako zabytkowego.

 

Witaj kolego... grypa mnie dopadła i troche mnie tu nie było...

 

Zacząłem zgłębiać temat i wcale nie jest to takie oczywiste jak się okazuje.

 

Zacznę od podstawowych pytań:

1. Gdzie znajdę wzór karty ewidencyjnej... no właśnie - już tu zaczyna się rozbieżność, bo nie wiem czy to ma być:

- karta ewidencyjna zabytku ruchomego, czy

- karta ewidencyjna ruchomego zabytku techniki??

Zaznaczam, że pytam o akt prawny określający ten wzór, a nie internet...

 

 

odezwij sie na PW to ci podeśle obowiązujący wzór... on sie juz kilka razy delikatnie zmieniał...

 

2. Czy kartę mogę wypełnić sam, czy musi to zrobić rzeczoznawca?

 

jak najbardziej mozesz sam

 

3. Czy przedstawienie opinii rzeczoznawcy samochodowego dla uzyskania takiego wpisu jest konieczne?

 

nie

 

Najbardziej cenne będą dla mnie odpowiedzi praktyczne z rejonu działania poznańskiego konserwatora, ale za wszelkie wskazówki z góry dziękuję. Najważniejsze jednak - proszę mnie nie odsyłać do porad z takiego czy innego forum, tylko do takich miejsc, gdzie będę mógł poznać podstawy prawne regulujące te kwestie.

A poniżej od razu przedstawiam skąd moje wątpliwości co do powyższych pytań.

 

z poznanskim jeszcze nie walczyłem :)

 

ad.1)

Wszyscy mówią "karta ewidencyjna" lub jeszcze częściej tzw."biała karta". Ale nikt nie mówi w szczegółach, a tych kart jest kilka. Podano mi namiary na rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U.Nr 113, poz.661 z 2011 r.). Ale tam jest tylko wzór karty ewidencyjnej zabytku ruchomego - odbiega ona znacznie od kart dotyczących samochodów, których wzory można znaleźć w necie, a które właśnie nawet tytułowane są inaczej - nie ma też tam możliwości dołączenia tzw. wkładki. Z tego co zaobserwowałem jest to bardziej dokument do np. opisania przenośnego ołtarza itd... No to w takim razie gdzie znajdę wzór karty ewidencyjnej RUCHOMEGO ZABYTKU TECHNIKI??? A może on już nie obowiązuje?

 

one sie zmieniały i z tad to wychodzi ze sa rozne wzory....

 

ad.2)

Nie wchodziłem na strony wszystkich siedemnastu konserwatorów, ale na większości jest ta sama śpiewka - kartę wypełnia rzeczoznawca.

 

jest to działanie niezgodne z prawem korupcjogenne i niestety (dla nich) tak nie jest

 

Z praktyki wiem, że nie zawsze. Ale też czytam na forach, że w ostatnich czasach wielu konserwatorów po prostu zmieniło zdanie.

 

ciekawe przez kogo :) kolego takiego zamieszania jak narobiłem w niektórych delegaturach... no niestety kilka osób również straciło prace...

 

 

Co to znaczy?? Czy nie istnieje żadna podstawa prawna która jasno to reguluje?? Informacja o tym, że karta MUSI być wypełniona przez rzeczoznawcę jest na wielu stronach WUOZ, ale nie wszędzie - Lublin już np. pisze wprost, że karta może być wypełniona przez właściciela pojazdu, o ile posiada on wystarczającą wiedzę i możliwości techniczne (cokolwiek to oznacza)...

 

istnieje.... NIE MA NAPISANE KTO ROBI BIAŁA KARTE jest napisane że musi byc wedle określonego wzorca TYLE

 

ad.3)

Tu sprawa podobnie jak wyżej - wielu konserwatorów oprócz białych kart chce i tak opinii rzeczoznawcy,

 

no to niech ci pokaża podstawe prawną na swoje wymagania... a jak powiedza ze nie ma ale oni chca to ty poproś o zaswiadczenie z papanuii nowej gwineei gdzie płaca podatki poniewaz twoj rzeczoznawca chce wystawic im fakture... oni wymagaja oni zamawiaja oni płacą....

 

w wielu miejscach jest mowa, że kiedyś nie chcieli, ale już są po wewnętrznych uzgodnieniach itd... O co tu chodzi? Czy jest to niezbędne, czy uznaniowe, czy to może w ogóle wymysł? Jakie przepisy to regulują. Wracając do Lublina - tam oczywiście na stronach WUOZ w ogóle nie podają informacji, że opinia jest potrzebna. Pikanterii tutaj dodaje fakt, że wielu rzeczoznawców nie chce robić samych opinii, tylko w komplecie z białą kartą (czyli od 200 do 400 zł drożej)

 

no a ty niemusisz płacic nikomu....

 

 

Niestety - informacje na stronach nawet ważnych instytucji, biuletyny itd. są zwyczajnie olewane przez ich twórców i nie są aktualizowane od lat, a akurat w tej materii wiele zmian nastąpiło chyba około roku 2011, gdy w miejsce Krajowego Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków powołano Narodowy Instytut Dziedzictwa.

 

no tak jest.... najgorsza jest zasada odwroconego prawa :)

 

[ Dodano: 14-12-2014, 20:41 ]

Niestety - informacje na stronach nawet ważnych instytucji, biuletyny itd. są zwyczajnie olewane przez ich twórców i nie są aktualizowane od lat, a akurat w tej materii wiele zmian nastąpiło chyba około roku 2011, gdy w miejsce Krajowego Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków powołano Narodowy Instytut Dziedzictwa.

A byłeś na tej stronie?

Ja znalazłem coś takiego,ale przyznam nie zagłębiałem się w szczegóły

http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Ewidencja_zabytkow/

 

A na tej stronie znalazłem coś takiego

" Kartę sporządza się w trzech egzemplarzach według wzoru Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków"

Teraz to NID

http://www.ekspert-mot.pl/rejestracja-pojazdu-zabytkowego.html

 

[ Dodano: 30-11-2014, 10:41 ]

tylko do takich miejsc, gdzie będę mógł poznać podstawy prawne regulujące te kwestie.

Może tutaj

http://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Prawo/Polskie_akty_prawne/

 

[ Dodano: 30-11-2014, 11:27 ]

No to w takim razie gdzie znajdę wzór karty ewidencyjnej RUCHOMEGO ZABYTKU TECHNIKI

Wygląda na to że tutaj

http://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Badania_i_dokumentacja/zabytki_techniki/index.php?sphrase_id=13765

Wzór NID 2011 r

 

 

PODSTAWY PRAWNE TYLKO W USTAWIE... ŻADNYCH INTERPRETACJI !!!!

 

[ Dodano: 14-12-2014, 20:43 ]

Właśnie już na forach dotarłem do takich głosów, że tej opinii można wymagac tylko, jak to sam konserwator np. wnosi o wpis do rejestru, a nie klient, ale podstawy nikt podać nie umiał. Teraz mam to na dłoni.

Co oczywiście nie znaczy, że będzie łatwo u konserwatora hehe - ale już mam jakiś oręż do walki.

 

USTAWA O OCHRONIE ZABYTKÓW (czy jakos tak)

 

(z głowy)

wpisu dokonuje sie na wniosek własciciela lub konserwatora zabytków na którego zlecenie opinie wydaje rzeczoznawca

 

jakoś tak to leciało

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

owszem :) i rozporzadzenia ... i konstytucja....

 

ale zalecenia wewnętrzne ktore wydaje ktoś tam dla urzedników juz nie dotycza petentów a to ważne :)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

ale zalecenia wewnętrzne ktore wydaje ktoś tam dla urzedników juz nie dotycza petentów a to ważne

 

zgadza się... tylko czasem ciężko się przez mur głowa przebić... :(

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

wiem.... jedna sprawa juz tak bije od ponad 6 miesięcy ... i problem trafł az do ministerstwa....

 

 

jak to nie dokońca inteligentna Pani konserwa "szczecińska" ona nie wie czy na fotografii jest mixer plralka motocykl czy sokowirówka i ona chce bo chce opinie rzeczoznawcy

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

na kobiete niedziała zadna argumentacja .... ona chce bo chce i już.... na proźbę o podanie podstawe prawna powiedziała ze ona nic nie musi podawac

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

na proźbę o podanie podstawe prawna powiedziała ze ona nic nie musi podawac
Oj musi. A jak nie chce to na dziennik podawczy i tam się muszą odnieść do tematu z uzasadnieniem.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

no własnie nie... odesłała dokumenty niepodajac podstawy prawnej...

 

uwaza ze wolno jej

 

wejdz sobie na strone szczecinskiej konserwy... i tam w wymogach jest opinia rzeczoznawcy... i ustawy podane na jakie sie pani kieroFFnik powołuje,...

 

pokaz mi jakakolwiek ustawe w ktorej pisze ze ma byc rzeczoznawca

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

NIE USTĄPIŁEM... I SPRAWA JEST JUŻ W DRUGIEJ CHYBA NAJWYŻSZEJ INSTANCJI... W MINISTERSTWIE....

 

fakt że się ciągnie już ponad poł roku... wina tuska... serio wina tuska.... to nie jest żart... on odszedł i sie minister zmienił.... sprawa była juz zalatwiona ale przyszedł nowy minister i dopiero sie uczy przepisów.... no moze sie uda coś uzyskać do nowego roku :)

 

to że ja mam wiedze wieksza od tej Pani to dla mnie nie budzi zadnej wątpliwości...

to że jest to proba wyłudzenia.... to tylko moje podejrzenie...

 

i ja juz nie mówie o wiedzy na temat WSKi... ja mowie o wiedzy strikte z jej działki...

a skoro Pani nie umie... to ja zrobie wszystko żeby miała baaaardzo dużo czasu na bezrobiociu co by sie nauczyć

 

dario ;p pip show wyszedł z mody :)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 years later...

Ktoś ostatnio ogarniał samodzielnie temat zabytku ? Chcę sam wypełnić białą kartę i potrzebuje aktualny wzór karty, na stronie nid jest z 2011r. Coś się zmieniło w międzyczasie ?

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Jak taki masz na NID, to taki wypełniasz. Nic się nie zmieniło. Jedynie sposób wydruku, choć trudno orzec, czy to bardziej błąd na stronie NID, czy faktycznie chcieli wnieść zmiany do sposobu wydruku.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.